آیت الله محسن فقیهی دامت برکاته: عدالت قضایی یکی از محوری ترین پایه های عدالت اجتماعی دراسلام است
بسم الله الرحمن الرحیم
اَلْحَمْدُ للهِ رَبِّ العالمین وَالصَّلاَهُ وَالسَّلَامُ علی أشرف الأنبیاء وَالْمُرْسَلِیْنَ أبِی القَاسِمِ المصطفی مُحَمَّدٍ و عَلَی أهلِ بَیتِهِ الطَّیِّبینَ الطَّاهِرینَ.
با سلام و صلوات به پیشگاه منجی بشریت حضرت ولی عصر (عج) و درود به روح پر فتوح بنیانگذار انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) و همچنین سلام و درود به ارواح طیبه شهدای گرانقدر اسلام و با آرزوی سلامتی و طول عمر مضاعف ولی امر مسلمین جهان حضرت آیت الله العظمی امام خامنه ای، قرار بود که در این مراسم حضور داشته باشم و سخنرانی کنم، ولی به علت درگذشت یکی از اقوام، سفر کرده ام و توفیق حضور در محضرشما عزیزان را ندارم اما خوشحالم که فرصتی پیش آمد تا با شما عزیزان و همه صاحبان قلم و پژوهشگران درد دلی داشته باشم.
با تمسک به این آیه شریفه سخنم را آغاز می کنم: یَا أَیُّهَا الَّذِین َ آمَنُوا کُونُوا قَوَّامِین َ بِالْقِسْط ِسورۀ نسا، آیۀ۱۳۵ ای کسانی که ایمان آوردهاید! کامل قیام به عدالت کنید!
عدالت قضایی یکی از محوری ترین پایه های عدالت اجتماعی دراسلام است، به گونه ای که دوام و زوال حکومت اسلامی در گرو آن بوده و کارآمدی نظام نیز تا حد زیادی بدان بستگی دارد. یکی از مسائل مهم که موجب تحقق عدالت قضایی مورد نظر اسلام میشود، آموزه های اخلاقی و رفتاری در حوزه قضا و دادگستری است که اهمیتی بسزا دارد.
عدالت اجتماعی خود به عدالت سیاسی، اقتصادی، کیفری، اداری و قضایی تقسیم می شود.
شعبۀ آخر عدالت اجتماعی، عدالت قضایی است. مقصود از این عدالت، آن است که افراد جامعه از حیث انسانی و حقوق انسانی مساوی باشند؛ لذا باید در مقام داوری، حق کسی که مورد تجاوز قرار گرفته، ستانده شود و هیچگونه ملاحظات اعتباری و غیرارزشی مورد توجه قرار نگیرد.
عدالت قضایی نیز از بزرگترین اهداف هر نظام قضایی است تا در سایه آن عدالت کیفری به خوبی اجرا شود، تحقق عدالت قضایی زمانی میسر خواهد بود که سیستم قضایی به گونه ای عادلانه برنامه ریزی شده باشد. از این رو عدالت قضایی بیش از هر چیز، وامدار عدالت کیفری و قوانین عادلانه است.
امام خمینی (ره) در باره اهمیت قضاوت و رعایت عدالت در اسلام می فرمایند:
«من این را کراراً گفتهام، اگر از من توصیه برای کسی آمد، از دفتر من برای کسی توصیه آمد، از کسانی که به من مربوطند توصیه آمد، بزنید به دیوار! قاضی نباید تحت تأثیر کسی باشد. قاضی آزاد است و باید در محیط آزاد عمل بکند. توصیه ها را هیچ به آن اعتنا نکنید. اگر یکوقت توصیه بحقی است که خوب، آن وقت شما البته باید توصیه بحق را رسیدگی بکنید. بر فرض که توصیه هم نشود، باید رسیدگی بکنید. اگر خدای نخواسته یک توصیهای است که ناحق است، هیچ نباید به آن اعتنا کرد. در هر صورت قاضی مستقل است و خودش باید نظر بدهد؛ لکن خدا را شاهد ببیند. این قلمی که دست میگیرد قلمی است که ممکن است که آبروی یک مُسْلِمی را از بین ببرد؛ و ممکن است احقاق حقی بکند.» (صحیفه امام، ج۱۰، ص۲۷۲)
نکته بعدی در باره کتاب حاضر و مولف کتاب است که به اختصار عرض می کنم:
بنده مؤلف کتاب مذکور را بیست سال است که می شناسم. ایشان از سال ۱۳۸۲به مدت چندسال در بحث خارج اصول فقه و خارج فقه بنده که مبحث قضاوت بود شرکت کرده اند و از کسانی بودند که تحصیل شان همیشه همراه با تحقیق بوده است. حدود۱۴سال است که ایشان زیر نظر بنده به تحقیقات علوم حوزوی و اسلامی اعم از فقه و اصول فقه و تفسیر و حدیث و رجال و مسائل مستحدثه و فقه نظام و فقه پیشگیری از وقوع جرم با جدیت تمام اشتغال دارند.
کتاب مذکور می تواند برای تمام قضات، وکلا، حقوقدانان، اساتید حقوق و دانشجویان رشته حقوق مفید باشد و از این جهت که صد در صد به روزرسانی شده و از قوانین با اصلاحات نهایی استفاده شده، کاربردی است و قابل استناد.
در پایان ضمن عذر خواهی مجدد از محضر مهمانان عزیز، اساتید گرامی و حقوقدانان محترم و طلب عاقبت به خیری برای همه شما عزیزان شرکت کننده و تعجیل و خشنودی امام زمان عجل الله فرجه، طول عمر توام با عزت و سلامتی مقام معظم رهبری را از خداوند منان خواستاریم.
محسن فقیهی۲۹/۵/۱۴۰۲
مصادف با سوم صفر المظفّر۱۴۴۵
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید ؟در گفتگو ها شرکت کنید!