خارج اصول


خارج اصول

, ,

درس خارج اصول استاد محسن فقیهی

۹۶/۱۲/۱۴

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: اجتهاد مطلق/تقسیمات اجتهاد/مبحث اجتهاد و تقلید

خلاصه جلسه گذشته: صحبت در مجتهد مطلق انسدادی و انفتاحی بود. مجتهد مطلق که به تمام احکام تسلّط دارد، گاهی قائل به انفتاح باب علم و علمی است و گاهی قائل به انسداد است. در مورد تقلید از مجتهد انسدادی مطالبی بیان شد، عدّه‌ای قائل به عدم جواز شده‌اند که دلایل این عدّه بررسی شد و عدّه‌ای نیز قائل به جواز شده‌اند.

قول دوّم: جواز رجوع به مجتهد مطلق انسدادی. قول حق هم همین قول است.

محقق داماد می‌فرماید: «وقتی که تقلید از مجتهد انفتاحی در احکام فرعی جایز است، تقلید از مجتهد انسدادی هم در اجتهادش جایز است و همان‌طور که تقلید از مجتهد انفتاحی به صورت معیّن واجب است، در انسدادی هم همین‌طور است».[۱] ما می‌خواهیم که مجتهد وظیفه را برای ما تعیین کند و مجتهد انسدادی هم برای ما وظیفه را تعیین می‌کند و همین برای ما کافی است.

دو اشکال:

اشکال اوّلمرحوم آخوند می‌فرماید: «قول مجتهد انسدادی، برای خودش حجّت است نه برای دیگران».[۲]

جواب اشکالآیت الله مکارم می‌فرماید: «مجتهد در اجتهاد، نائب از همه مردم است و ادلّه را برای مردم بررسی می‌کند، لذا نتایجی که به دست می‌آورد برای مردم است که گاهی مرتبط به خودش نیست؛ مثل احکام حیض و نفاس و … و این کار را هم مجتهد انفتاحی انجام می‌دهد و هم مجتهد انسدادی. پس وقتی حکم به انسداد باب علم می‌دهد مثل این است که برای همه مردم حکم به انسداد باب علم داده است لذا باید حکمش برای همه مردم حجّت باشد».[۳]

به نظر ما: کلام آیت الله مکارم صحیح است؛ و قول مجتهد انسدادی در صورتی که اعلم باشد برای مردم حجّت است و اشکالی وجود ندارد.

اشکال دوّممرحوم آخوند می‌فرماید: ما برای تقلید مردم از مجتهد انسدادی باید دلیل بیاوریم. مقدمات انسداد برای مجتهد انسدادی حجّت است ولی برای مقلّد حجّت نیست.[۴]

جواب اشکالبه نظر ما: این کلام مرحوم آخوند صحیح نیست. مجتهد انفتاحی و انسدادی هر دو منجّز و معذّر دارند و منجزّیت و معذّریت برای مجتهد و مقلّد حجّت است. وظیفه مکلّف تقلید از اعلم است و فرقی ندارد که اعلم انفتاحی باشد یا انسدادی، بناء عقلاء هم همین است. پس دلیلی بر این مسأله نداریم و تقلید از هر دو مجتهد (انسدادی و انفتاحی) صحیح است مخصوصاً اگر مجتهد انسدادی اعلم باشد.

 


[۱] المحاضرات، ج۳، ص۳۷۳.
0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید ؟
در گفتگو ها شرکت کنید!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *